همشهری آنلاین – مریم سرخوش: ۲۴ خرداد (۱۴ ژوئن) روز جهانی اهدای خون است و سازمان جهانی بهداشت هم شعار «من هستم؛ چون تو خون اهدا می‌کنی» را برای این روز انتخاب کرده است. شعاری که اهمیت اهدای خون مستمربه عنوان یک منبع سالم و پایدار خون را نشان می‌دهد و این که بیمارانی هستند که تا آخر عمر به خون‌های اهدایی نیازمندند. به همین دلیل اهدای خون و تامین ذخایر آن در کشورهای مختلف به عنوان یکی از مهم‌ترین موضوعات حوزه سلامت مطرح است و در ایران هم به دلیل وجود بیش از ۲۰ هزار بیمار تالاسمی، حوادث جاده‌ای، جراحی‌های تخصصی و فوق تخصصی و افزایش سن جامعه همچنین تامین خون برای زنان باردار در حین زایمان، نوزادان نارس، بیماران مبتلا به سرطان اهدای خون و تامین این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است. آمارهای رسمی سازمان انتقال خون نشان می‌دهد که اهدای خون در سال گذشته رشد ۹.۳درصدی نسبت به ۱۴۰۰ داشته و طی این مدت بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ واحد خون از سوی مردم اهدا شده است.
دکتر بشیر حاجی‌بیگی، سخنگوی سازمان انتقال خون در گفت‌وگو با همشهری آنلاین، با اشاره به روز جهانی اهدا خون و تکریم اهداکنندگان خون گفت: ۱۴ ژوئن روز جهانی اهدای خون است اما روزی جهانی برای ایثارگری و نوع دوستی است و این ۲ مساله به خوبی در میان مردم ایران وجود دارد. تقریبا از ۱۲۰ میلیون واحد خونی که سالانه در سراسر جهان اهدا می‌شود ۴۰ درصد به کشورهای با درآمد تعلق دارد و ایران در میان این کشورها قرار دارد. این در حالی است کشور ما در منطقه مدیترانه شرقی حوزه سازمان جهانی بهداشت قرار دارد و در این باره هم بالاترین اهدای خون مربوط به ایران است.
وی افزود: اهدای خون در تمام دنیا به ۳روش انجام می‌شود؛ داوطلبانه، برای اعضای خانواده و با پرداخت پول. اما از سال ۲۰۰۷ اهدای خون در ایران ۱۰۰درصد داوطلبانه و حتی اهدای خون جایگزین (یعنی بیماری وجود دارد و یک فرد به مراکز انتقال خون مراجعه و مشخص می‌کند که خون او فقط به همان بیمار ترزیق شود) هم حذف شده است. در این باره ایران اولین کشور منطقه است که با اهداف نوع‌دوستانه و انسان‌دوستانه اهدای خون کاملا داوطلبانه دارد.
حاجی‌بیگی با بیان این که روز جهانی اهدای خون در کل دنیا از سوی سازمان‌ها و مراکز انتقال خون جشن گرفته می‌شود، عنوان کرد: سازمان جهانی بهداشت هم از کشورها می‌خواهد که نسبت به برگزاری این جشن توجه بیشتری داشته باشند. همچنین قوانینی را در نظر بگیرند که منجر به حذف اهدای خون با پرداخت پول شود. هدف کلی این است که اهدای خون جایگزین و پولی حذف شود.
وی به شعار امسال روز جهانی اهدای خون هم اشاره کرد و گفت: شعار «من هستم؛ چون تو خون اهدا می‌کنی» روی بیمارانی تمرکز می‌کند به حمایت دائمی برای انتقال خون نیاز دارند. این شعار بر اهمیت اهدای خون مستمر به عنوان یک منبع سالم و پایدار خون تاکید دارد. اهداکننده مستمر هم کسی است که حداقل ۲بار در سال موفق به اهدای خون شود. این در حالی است که ضریب امنیت و سلامت خون اهداکنندگان مستمر هم بسیار بالاست.
حاجی بیگی ادامه داد: تعداد اهدای مستمر در سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه سال قبل در کل کشور بیش از ۷ درصد رشد داشته است. بیشترین رشد اهدای مستمر در خراسان شمالی، کهگیلویه و بویر احمد و کردستان ثبت شده است. شاخص اهدای خون مستمر در سال ۱۴۰۱ بیش از ۵۴ درصد اهداکنندگان در کشور است که نشان‌دهنده افرادی است که با خود مراقبتی، اهدای خون را در برنامه زندگی‌شان قرار داده‌اند و بیش از یک‌بار در سال گذشته خون اهدا کرده‌اند. سمنان، قم و یزد بالاترین شاخص اهدای مستمر را در میان استان‌های کشور داشتند.
این مسئول تاکید کرد: نرخ شیوع عفونت‌های منتقله از راه خون در ایران نسبت به دیگر کشورهای عضور مدیترانه شرقی در سازمان جهانی بهداشت بسیار پایین است و سالم‌ترین خون مربوط به ایرانیان است.
سخنگوی سازمان انتقال خون با اشاره به عمر نزدیک به ۵۰ ساله سازمان انتقال خون ایران تاکید کرد: این سازمان در سال ۱۳۵۳ تاسیس شده و اکنون به کفایت خون رسیده و از کمیت گذر کرده است. مهم‌ترین توجه سازمان کیفیت و تکریم اهداکنندگان خون اساس کار است. چیزی که به عموم جامعه هم منتقل شده و مردم هم این سازمان را دوست و به آن اعتماد دارند. ایران سالانه با جمع‌آوری بیش از ۲ میلیون واحد خون و شاخص اهدای خون ۲۶ در هر هزار نفر جمعیت در رده کشورهای با درآمد بالا قرار دارد. سال گذشته ۲ میلیون و ۷۵۸ هزار نفر برای اهدای خون به مراکز ما مراجعه کردند و ۲ میلیون و ۲۲۳ هزار واحد خون اهدا شده است.
این مسئول با بیان این که در حال حاضر ۲۱۴ مرکز اهدای خون در سراسر کشور مشغول خدمت‌رسانی هستند، از اختصاص ۲۰ درصد خون‌های اهدایی به بیماران تالاسمی و خاص خبر داد و گفت: بخش قابل توجهی از این بیماران در استان‌های جنوبی و شمالی کشور زندگی می‌کنند. گیلان، مازندران و گلستان در شمال کشور و سیستان و بلوچستان، بوشهر و هرمزگان و خوزستان در جنوب. بیشترین خون اهدایی در کشور هم از سوی تهرانی صورت می‌گیرد و معادل ۱۷ درصد است. پس از تهران، استان‌های فارس، خراسان رضوی، مازندران و اصفهان در رتبه‌های بعدی بیشترین اهدای خون قرار دارند.
حاجی بیگی در پاسخ به این سؤال که نیاز سالانه کشور به خون چه میزان است، بیان کرد: سازمان انتقال خون ایران در حال حاضر نیاز بیش از هزار بیمارستان و مرکز درمانی کشور از نظر خون و فرآورده‌های آن را تامین می‌کند. میزان مصرف خون در کشور هم سالانه نزدیک به ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار واحد خون و فرآورده‌های آن است.
وی درباره این که این میزان با وجود اهدای ۲ میلیون و ۲۲۳ هزار واحد خون چگونه تامین می‌شود، توضیح داد: با اهدای یک واحد خون ۳فرآورده خونی (پلاکت، پلاسما و گلبول قرمز فشرده) تولید می‌شود و به همین دلیل است که می‌گویند هر واحد اهدای خون جان سه بیمار را نجات می‌دهد. پلاسما برای بیماران سوختگی و کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از پلاکت برای بیماران سرطانی و دارای بیماری‌های خونریزی‌دهنده ارثی استفاده می‌شود. گلبول قرمز فشرده شده هم برای بیماران تصادفی، جراحی‌های بزرگ از جمله قلب باز، جراحی‌های زنان و زایمان و... استفاده می‌شود.
داروی ایرانی از پلاسمای ایرانی
سخنگوی سازمان انتقال خون به تولید دارو از پلاسمای ایرانی هم اشاره کرد و گفت: سازمان انتقال خون ایران به عنوان اولین کشور منطقه مطرح است که اقدام به پالایش پلاسمای قراردادی و تولید داروهای مشتق از پلاسما کرده است. این داروها شامل شامل آلبومین، آی‌وی‌آی‌جی، فاکتور ۸ و فاکتور ۹ است.
وی تاکید کرد: امروزه با گسترش مراکز خون و آنکولوژی در کلیه استان‌ها و به دلیل تشخیص به موقع پزشکان، مصرف خون و فرآورده‌ها به ویژه پلاکت بسیار افزایش پیدا کرده است. البته در تمامی مراکز استانی کشور تولید پلاکت به روش پلاکت فرزیس انجام می‌شود و به سهولت در دسترس بیماران بستری در بخش‌های خون و آنکولوژی قرار دارد. این مساله باعث شده که شاخص‌های خدمت‌رسانی به بیماران سرطانی افزایش پیدا کند.
حاجی‌بیگی در پایان بر ضرورت اهدای خون مستمر و تامین خون برای نیازمندان تاکید کرد و افزود: در ایران ۹۵ درصد اهداکنندگان خون آقایان هستند و کمتر از ۴.۵۳ درصد از زنان خون اهدا می‌کنند که آمار بسیار پایینی است. میانگین اهدای خون زنان در کل دنیا ۳۳ درصد است و باید با آگاهی و فرهنگسازی میزان استقبال زنان از اهدای خون را افزایش داد.
نظر شما